De evolutietheorie dwingt de mens na te denken over het fundament van de menselijke moraal. Welke invloed hebben wetenschappelijke ontdekkingen vanaf 1850 op de verdere ontwikkeling van de ethiek? Hoe kunnen we altruïstisch gedrag vanuit de evolutietheorie verklaren en hoe rechtvaardigen we de moraal? Herman Philipse behandelt de relatie tussen ethiek en evolutie vanuit diverse wetenschappelijke invalshoeken. historisch, biologisch, filosofisch, speltheoretisch en antropologisch. Hij laat daarbij grote denkers uit de wetenschapsgeschiedenis de revue passeren.

Dit hoorcollege is tot stand gekomen in samenwerking met Studium Generale Utrecht.

Inhoud

College 1. Funderingen van de moraal: God, Kant, of John Stuart Mill?
H1. Theonomie
H2. Autonomie. Immanuel Kant
H3. Utilitarianism: John Stuart Mill

College 2. Darwin en de evolutie van moreel gevoel: The Descent of Man (1871)
H1. Special Creation in The Origin of Species
H2. Darwins verklaring van de menselijke moraal: The Descent of Man
H3. Evolutionaire Ethiek: verklaren of ook rechtvaardigen?

College 3. Twee Evolutionaire Ethici: Herbert Spencer en Friedrich Nietzsche
H1. Spencers ontwerp van een wetenschappelijke ethiek
H2. Spencers critici
H3. Nietzsche's Evolutionaire Ethiek: een Umwertung aller Werte

College 4. Evolutionaire Ethiek van Haeckel tot Hitler
H1. Ernst Haeckel: een monistische metafysica en ethiek.
H2. Het gezonde (groeps-) leven als hoogste goed?
H3. Rassenstrijd en Exterminatie

College 5. Het sociobiologiedebat. Edward Wilson en zijn critici
H1. Kruisiging en wederopstanding van de Evolutionaire Ethiek
H2. Enkele ontwikkelingen in de Darwinistische Biologie
H3. Het sociobiologiedebat

College 6. Van Bonobo tot oermens. ethologische en antropologische perspectieven
H1. Bouwstenen van de moraal
H2. De Waals critici
H3. Van gemeenschappelijke voorouder tot jager-verzamelaar

College 7. Het altruïsme-probleem: een wijsgerige analyse
H1. Wat is altruïsme? Een conceptuele analyse
H2. Het probleem van evolutionair altruïsme
H3. Speltheorie en 'multilevel selection theory'

College 8. Evolutietheorie en meta-ethiek
H1. De dialektiek van ethische axiomatisering en decisionisme
H2. Modellen van rechtvaardiging
H3. Het drie-verdiepingen model